proactief-kredietbeheer
 

Proactief beheer kredietrisico’s steeds actueler dankzij real time informatie

Inhoud artikel

Financieel gezond betekent voor organisaties dat ze weten te dealen met financiële risico’s. Daarbij zijn Credit Managers onmisbaar. Zij zorgen voor inzichten in debiteurenrisico's die essentieel zijn voor weloverwogen kredietbeslissingen. Dit artikel belicht verschillende vormen van debiteurenrisico en het belang van proactief risicomanagement.

Uit eigen onderzoek van Allianz Trade blijkt dat de Days Sales Outstanding (DSO), het aantal dagen dat facturen open blijft staan, in 2023 is gestegen tot 59 dagen. Veel bedrijven geven aan bezorgd te zijn over het betaalgedrag van debiteuren. Ook financiële instellingen zien klanten met betalingsachterstanden oplopen. Doordat facturen langer open staan, komt de liquiditeit bij veel bedrijven onder druk te staan. Met als domino-effect dat deze bedrijven ook weer hun leveranciers later gaan betalen. Het verstoort de dagelijkse business, het leidt tot hogere kosten (incasso, rente) en in het ergste geval vallen bedrijven om omdat het werkkapitaal tekortschiet. Voor bedrijven moet deze trend een alarmbel zijn. Is het debiteurenbeleid op orde?

Ruwweg zijn er drie soorten debiteurenrisico’s te onderscheiden:

  • Betaalrisico: de kans dat een klant de factuur niet betaalt.
  • Concentratierisico: het verstrekken van een hoog krediet aan één grote klant of een selecte groep klanten die een belangrijk deel van de omzet vertegenwoordigt. Een hoog concentratierisico maakt bedrijven kwetsbaar omdat het wegvallen van één klant meteen grote gevolgen heeft. 
  • Landenrisico: het risico dat bedrijven lopen als ze internationaal zakendoen. Landspecifieke debiteurenrisico’s worden beïnvloed door schommelingen in wisselkoersen, economische of politieke instabiliteit, de kans op handelssancties of embargo’s, of andere kwesties.

De Credit Manager speelt een sleutelrol bij het minimaliseren van debiteurenrisico's en het beschermen van de cashflow en het werkkapitaal van een bedrijf. Bijvoorbeeld door effectieve kredietanalyses, monitoring, incassoprocedures en gedegen risicomanagement.  Een gezond debiteurenbestand is cruciaal voor de financiële stabiliteit en operationele efficiëntie van een bedrijf. Door een proactieve benadering van kredietbeheer, het gebruik van technologie en het handhaven van goede klantrelaties draagt de Credit Manager bij aan de algehele financiële stabiliteit en groei van de organisatie.

Het bepalen van een gedegen risicoprofiel van een klant of prospect vereist een systematische aanpak die zowel kwantitatieve als kwalitatieve gegevens integreert. Vele factoren spelen een rol. Behalve de financiële gezondheid van de klant is ook branche-specifieke informatie cruciaal. Wat zijn risico's die inherent zijn aan het vakgebied van de debiteur, zoals economische cycli, concurrentie en regelgeving? Daarnaast speelt het trackrecord van het managementteam mee. Is het zittend management in staat het bedrijf effectief te leiden? Ook geopolitieke ontwikkelingen moeten nauwgezet worden gevolgd. Kijk hoe een oorlog in Oekraïne of een conflict in Gaza vergaande gevolgen heeft voor de wereldhandel.   

In dit brede aandachtsveld gaat de primaire aandacht uit naar de financiële gezondheid en de kredietwaardigheid van de debiteur. Traditioneel leunden Credit Managers sterk op historische financiële ratio's. De analyse van (financiële) gegevens is het afgelopen decennium in een ongekende stroomversnelling geraakt. Met AI zijn enorme hoeveelheden data real-time te volgen. Inzichten zijn hierdoor actueler en gedetailleerder. Complexe financiële gegevens en ratio’s worden geanalyseerd en direct vertaald en samengevat in begrijpelijke rapporten en aanbevelingen. Credit Managers kunnen hierdoor sneller beslissingen nemen. Predictive analytics stelt ze in staat om toekomstige kredietrisico's te voorspellen door patronen te herkennen die niet zichtbaar zijn met traditionele analysemethoden.
realtime-analysis-AI
Naast traditionele financiële ratio's kunnen AI-systemen ook gegevens uit sociale media, nieuwsbronnen en andere digitale platforms analyseren om een totaalbeeld te krijgen van de kredietwaardigheid van een klant. Dit kan vooral nuttig zijn voor het beoordelen van start-ups en kleine bedrijven die mogelijk niet over uitgebreide financiële geschiedenis beschikken. Al zal bij dit soort alternatieve ‘datasets’, zeker als het om privégegevens gegevens gaat, nadrukkelijk rekening gehouden moeten worden met wet- en regelgeving. Denk aan AVG, de General Data Protection Regulation (GDPR) in Europa en de Consumer Financial Protection Act (CFPA) in de Verenigde Staten.

Alleen vertrouwen op cijfers en geavanceerde algoritmen is niet voldoende. Steeds weer opnieuw is het belangrijk om de specifieke context van bedrijven te begrijpen en te blijven volgen. De financiële analyse van de cijfers van een onderneming alsook het bekijken van de macro-economische situatie waarin een bedrijf evolueert, is de basis van de totale beoordeling. Daarna is het belangrijk om de diepte in te gaan en te zoeken naar het waarom achter de feiten. Waarom zijn er verliezen? Waarom zijn er betalingsmoeilijkheden? Waarom zien we stijgende bankschulden? En het antwoord op “waarom” komt de Credit Manager te weten door nauw contact te onderhouden met de debiteur. Belangrijker dan de analyse is de informatie die Credit Manager rechtstreeks krijgt van het bedrijf.

Een belangrijk onderdeel van de beoordeling van een bedrijf is vaststellen hoe sterk de aandeelhouders zijn alsook het management. Aandeelhouders bepalen hoeveel kapitaal ze in een vennootschap injecteren. Het weerspiegelt indirect hoeveel vertrouwen ze hebben in het bedrijf. Ook bepalen zij welke strategie die het bedrijf volgt. Het management moet ‘bewijzen’ dat hun businessmodel effectief rendement oplevert. Dit kom je het best te weten door met ze te praten. Ook is het zinvol gelinkte vennootschappen alsook de holding te onderzoeken.

In de gesprekken met de klanten en ook leveranciers worden altijd wel forward-looking elementen gepeild. Voor de hand ligt om de ontwikkeling van de order-intake te bespreken en te vergelijken met de achterliggende periode. Ook inkoopkosten zijn belangrijk. Ze hebben een groot effect op de winstgevendheid. De gevolgen van geopolitieke onrust kunnen groot zijn. Hebben bedrijven zich hiertegen ingedekt? Plotselinge stijging van grondstofprijzen kan fataal uitpakken voor bedrijven. Het is belangrijk om te weten welke risicobeperkende maatregelen er zijn genomen.
Het herkennen van vroege waarschuwingssignalen helpt Credit Managers om proactief te handelen en potentiële verliezen te voorkomen. Herhaaldelijke verzoeken voor een betalingsregeling zijn mogelijk een signaal dat het financieel wringt bij de klant. Dat is ook vroegtijdig te signaleren door betalingsgedrag te monitoren. Verslechterende kredietscores, negatieve financiële overzichten en onjuiste of onvolledige financiële informatie kunnen allemaal rode vlaggen zijn. Dat geldt ook voor veranderingen in de communicatiestijl, zoals minder communicatie of niet reageren op informatieverzoeken. Ook onrealistische beloftes over toekomstige betalingen en misschien wel agressief gedrag zijn niet te missen signalen.

De opkomst van de nieuwe technologie wekt de schijn dat het werk van de Credit Manager nagenoeg volledig is geautomatiseerd. Dat is inderdaad schijn. De menselijke factor is van onschatbare waarde en is ook onmisbaar. De combinatie van technologie en menselijke vaardigheden zorgt voor een optimaal kredietbeheer. Data-analyse biedt onmiskenbaar veel inzicht, maar alleen op basis van het beoordelingsvermogen van de ervaren Credit Manager kan het bedrijf beslissingen nemen. Het menselijke vermogen om context en nuances te begrijpen, is beslissend bij complexe kredietbeoordelingen.

Niet voor niks is een belangrijke eigenschap voor Credit Managers het vermogen om goed te kunnen luisteren. Wat de klant ook zegt, in het achterhoofd klinkt altijd “waarom”. De Credit Manager moet in staat zijn met elk klant-type een band aan te gaan en een gevoel van wederzijds vertrouwen op te bouwen. Dan krijg je bedrijven zover dat ze bereid zijn om niet alleen slecht nieuws met je te delen maar ook de maatregelen die ze nemen om dit slechte nieuws voor te blijven.