Yönetici Özeti
Yüksek ekonomik dalgalanma ve belirsizlik nedeniyle İşletme Sermayesi Gereksinimleri (İSG) 2024 yılında küresel olarak 2 gün arttı. İşletme Sermayesi Gereksinimleri (İSG) 2024 yılında küresel olarak 2 gün artarak 2008'den bu yana en yüksek seviye olan 78 güne ulaştı () ve 2025 yılının başlarında da bu rakamın düşeceğine ilişkin bir belirti yok. Bu artış, ticari sürtüşmeler ve ufuktaki resesyon riskleri, ciroları, ödeme koşullarını ve stok stratejilerini etkilediği için firmaların yüksek belirsizlik ve daha sıkı finansal koşullara uyum maliyetini yansıtıyor. Bu durum, özellikle üst üste üçüncü yıl 4 günlük artışla öne çıkan Batı Avrupa için geçerli. APAC[1] bölgesinde de İSG 2 gün ile ılımlı bir artış 2 gün kaydetti. Buna karşılık Kuzey Amerika'da İSG 3 günlük bir düşüş göstererek nadir görülen bir ayrışma sergiledi. 2024'ün son çeyreği itibariyle, küresel çapta şirketlerin yüzde 35'inin İSG'si 90 günlük ciroyu aştı ki bu da bir önceki yıla göre sadece yıllık yüzde 1 düşüş demek. 2025'in ilk çeyreğine ilişkin veriler uzun dönem ortalaması 7 iken çeyreklik bazda 8 gün olan mevsimsel toparlanmanın normalden biraz daha güçlü olduğunu gösteriyor.
ABD 3 gün azalan İSG’si ile öne çıkıyor. Birkeç sektör dışında firmalar sermaye yaratmak ve bunu hissedarlara yönlendirmek için stok eritiyor.Ancak bu, ticari savaş dönemleri için çok riskli bir strateji. ABD’de 2025'in ilk çeyreğinde yıllık yüzde 27 artışla yaklaşık 1 trilyon ABD doları ile ithalatta ciddi bir toparlanma seyredilmesine rağmen , şirket stokları azaldı ve bu da genele yayılmış bir stoklama davranışından çok seçici ön stoklamaya işaret ediyor. Tarifelere yönelik endişeler nedeniyle ilaç ve tıbbi ürünler sektörü tek başına 2024 yılı toplam ithalatının yüzde 40'ına eşdeğer ithalatı ilk çeyrekte gerçekleştirdi. Giyim stoklarında ise giyim ithalatındaki yüzde10'luk artışa rağmen düşüş görüldü. Bu da tüketicilerin de alımlarını öne çektiğini gösterdi. Stoklardaki bu düşüşle kazançları arttı ve oluşan sermaye hisse geri alımlarında kullanıldı. Hisse geri alımları 2025 yılında 1 trilyon doları aşarken ki ilk çeyrek234 milyar USD olarak açıklandı, devam eden politika belirsizlikleri nedeniyle yatırım harcamaları kısıtlı kaldı. ABD firmaları sermayeyi hisse değerlerini artırmaktan yana kullandı.
Özellikle Avrupa'da İSG’de artışa yönelik baskılar artan alacak vadesinden (AV) kaynaklanıyor. 2024 yılında, küresel olarak alacak vadesinde (AV) artış İSG’deki artışın biraz üzerinde yani 2 günden fazla oldu. Ödeme Vadesi (ÖV) sadece marjinal bir şekilde 1 gün arttı ve Stok Vadesi (SV) aynı kaldı. Yıl sonunda firmaların yüzde 44'ünün AV’si 60 günün, yüzde 21'inin ise 90 günün üzerindeydi. Bu yüksek seviyeler genel olarak tüm ülkeler arasında yaygın şekilde görülse de şirketlerin alacak tahsilatında üst üste üçüncü yılda da 2 günlük artışla daha büyük gecikmelerle karşılaştığı Avrupa'da özellikle belirgindi.
Avrupalı firmalar, müşterileri için görünmez bir banka gibi hareket etmeye devam etti ve tahminen 11 milyar euroluk ticari kredi sağlayarak finansal risklerini artırdı. Durgun büyüme ve zayıf siparişlerle mücadele eden Avrupalı şirketler SV’lerini artırıp alacaklarını yüksek tutarken, ÖV’ler kısaldı ve bu da önemli ölçüde daha yüksek İSG ile sonuçlandı. Euro Bölgesi'nde banka kredilerinin 2024 yılında ortalama sadece yüzde 0,8 artması nedeniyle büyük firmalar etkin bir şekilde devreye girdi ve 2024'ün son çeyreği ile 2025'in ilk çeyreği arasında müşterilerine tahminen 11 milyar euro ticari kredi sağladı. Bu gayri resmi kurumsal krediler, bankaların aynı dönemdeki aylık yeni kredi akışlarıyla neredeyse eşleşti. Ancak bu stratejinin yarattığı önemli riskler var: Bir büyüme şoku veya faiz artışı durumunda, finansman yükü önemli ölçüde artabilir. Örneğin, "Bağımsızlık Günü" tarifelerine ilişkin bir ticaret savaşı senaryosunda GSYH 1 puan azalabilir ve Avrupa’daki firmalar 8,5 milyar euro ve Amerika’daki firmalar sırasıyla 15,5 milyar dolar ek finansman bulmak zorunda kalabilir. Bu da İSG’de 3 günlük bir artışa eşdeğer. 1 puanlık bir kur şoku, İSG finansman ihtiyaçlarına Avrupa’da 14 milyar euro ve Amerika’da 26 milyar dolar ekleyebilir. Bu senaryolar giderek daha fazla kredi aracısı olarak hareket eden firmaların kırılganlığını ortaya koyuyor.
Neredeyse tüm sektörler AV’de uzun süredir devam eden bir artışla karşı karşıya: Özellikle 11 gün artış ile ulaşım ekipmanları ve 4 gün artış ile elektronik sektörleri.Bu durum genel olarak tüm sektörlerde İSG’yi artışa zorlasa da nispeten az sayıda sektör buna paralel olarak stoklarını azaltmayı başardı. 2024 yılında Kuzey Amerika, Batı Avrupa ve Asya-Pasifik bölgesinde daha çok zayıf talep nedeniyle yedi sektör; küresel olarak 16 gün ile ulaşım ekipmanları , 4 gün ile perakende, 3 gün ile kimyasallar ve yine 3 gün ile metaller, yazılım/BT hizmetleri, 2 gün ile makine ekipmanıve 0 gün ile enerji sektörü İSG’sinde artış yaşadı. İSG düşüşleri ise daha parçalı bir şekilde gerçekleşti. Özellikle ABD sektörlerinde ve B2C hizmetleri, kâğıt ve konaklama gibi niş Avrupa segmentlerinde görüldü. 2025 yılının başlarında, İSG'deki mevsimsel artış neredeyse tüm sektörleri etkiledi ve bunlardan; inşaat, emtia, makine ve nakliye ekipmanları önceki trendlerden en büyük geri dönüşleri kaydetti.