analysis-metaal-sector

Sectoranalyse: Metaal

Metaalindustrie: uitdagingen en kansen voor 2024-2025
In de tweede helft van 2024 daalde het aantal nieuwe orders in de totale industrie en dat geldt ook voor de metaalsector. Vooral de exportorders vielen tegen. De metaalsector kampt met afnemende vraag, stijgende kosten, lage winstgevendheid en toegenomen concurrentie. Het aantal faillissementen laat een duidelijke groei zien. Ook zien we sinds lange tijd een daling van de werkgelegenheid. Vooral tijdelijke contracten worden niet verlengd.

Inhoud artikel

  • Stijgende kosten, een dalende vraag en meer concurrentie leiden tot faillissementen en betalingsachterstanden in de metaalsector. 
  • De vraag naar metalen die van cruciaal belang zijn voor hernieuwbare energie en elektrische voertuigen stijgt.
  • Handelsgeschillen, geopolitieke spanningen en opkomende technologieën zoals AI en automatisering geven de sector een nieuwe vorm.

De sector heeft veel last van de vertraging van de wereldeconomie en de aanhoudende malaise in Duitsland. Daar komt de recente verkiezingswinst van Trump bovenop. Hij heeft een stevige verhoging van de importtarieven aangekondigd. Hij wil voor Chinese producten een importtarief van 25% invoeren en voor producten uit de rest van de wereld 5%.  Als hierdoor de handelsconflicten met China en Europa oplaaien, kan het tarief voor Chinese import stijgen tot 60% en voor Europa tot 10%.

Dergelijke maatregelen betekenen een flinke tik voor de metaalsector en machinebouw. Relatief veel producten gaan naar de VS. Door de hogere importtarieven worden ze opeens een stuk duurder. Dat kost concurrentiekracht. Daar komt bij dat China minder producten kwijt kan in de VS. Als antwoord hierop zal China nog meer in Europa trachten te verkopen (tegen dumpprijzen). Kmo’s als toeleveranciers van grote concerns gaan hiervan zeker de gevolgen merken.

Minder vraag en lagere prijzen binnen de sector zijn het resultaat van een vertraging van de wereldeconomie. Grote economieën, waaronder de VS en China, streven naar minder afhankelijkheid en versterken hun eigen binnenlandse industrieën. Met minder vraag (naar basismetalen, halffabricaten en eindproducten) en lagere prijzen tot gevolg. Bovendien stijgen de kosten (arbeid en energie) en wordt de concurrentie heviger. Alles bij elkaar staat de winstgevendheid stevig onder druk, waardoor bedrijven sneller betalingsproblemen ervaren. We zien in de sector dan ook een duidelijke toename van wanbetalingen en faillissementen.

De vraag naar metalen die essentieel zijn voor hernieuwbare energie en elektrische voertuigen blijft toenemen, mede dankzij overheidsinitiatieven die de overgang naar een koolstofarme economie stimuleren.

In een Net Zero-scenario zou de vraag naar deze kritieke materialen tegen 2040 verviervoudigd kunnen zijn ten opzichte van 2020. Bedrijven worden aangemoedigd om innovaties te omarmen en te investeren in efficiënte en milieuvriendelijke productiemethodes.

Milieu-eisen (onder meer voor watergebruik, biodiversiteit en CO₂-uitstoot) zetten extra druk op de sector om duurzamer te opereren. Dat biedt niet alleen uitdagingen maar ook kansen voor bedrijven die vooroplopen op het gebied van duurzame innovatie.

Wereldwijde conflicten, zoals de oorlog in Oekraïne en de spanningen tussen de VS en China, hebben een grote impact op de metaalindustrie. Deze geopolitieke risico’s leiden tot verstoringen in de toeleveringsketen en veroorzaken fluctuaties in de grondstofprijzen. De volatiliteit verhoogt het risico op lange termijn en vergt van bedrijven een strategie om effectief met deze prijsschommelingen om te gaan.
Innovaties zoals kunstmatige intelligentie (AI), machine learning en automatisering winnen terrein in de metaalindustrie, niet alleen om de kosten te verlagen maar ook om efficiënter te werken. De introductie van slimme fabrieken, predictive maintenance en Industrie 4.0 vergemakkelijkt de automatisering van processen en helpt productieverstoringen te voorkomen. Deze technologieën verbeteren de transparantie en flexibiliteit. Dat is essentieel in een tijd waarin snelle levering en operationele efficiëntie steeds belangrijker worden. Kleinere bedrijven kunnen echter moeite hebben om mee te gaan met de hoge investeringsvereisten, wat kan leiden tot een tweedeling binnen de sector.
  1. De opkomst van product-as-a-service-modellen biedt nieuwe mogelijkheden voor flexibiliteit binnen de sector. Klanten van machinefabrikanten kunnen hierdoor betalen voor enkel de capaciteit die ze daadwerkelijk gebruiken, wat vooral aantrekkelijk is bij dure machines en apparatuur. Slimme machines met voorspellend onderhoud verminderen de uitvaltijd door mogelijke storingen vooraf te detecteren, wat de efficiëntie verhoogt en de kosten verlaagt. Deze verschuiving maakt het mogelijk om de productiecapaciteit beter te benutten en stelt bedrijven in staat om flexibeler in te spelen op de marktvraag.
  1. De hoge investeringsvereisten voor technologie en duurzaamheid leiden tot een schaalvergroting binnen de sector. 
  2.  
  3. Fusies, overnames en strategische samenwerkingen zorgen ervoor dat kleinere partijen worden overgenomen of samensmelten met grotere spelers om kosten te delen en grotere slagkracht te ontwikkelen. Daarnaast breiden veel bedrijven hun activiteiten uit naar internationale markten, wat hen in staat stelt om risico’s te spreiden en te profiteren van schaalvoordelen. 
  4.  
  5. Deze consolidatie en internationalisering zullen de concurrentiepositie van Europese bedrijven op de wereldmarkt verder versterken.
  1. Uit eigen onderzoek blijkt dat de faillissementsgolf wereldwijd nog niet op zijn hoogtepunt is. De piek moet nog komen. Dat geldt ook voor de Benelux (Nederland +4% in 2025, in België +21%; In Nederland was de stijging afgelopen jaren het hoogst in de eurozone, vandaar dat +4% nu meevalt). Ook blijkt uit ons onderzoek dat facturen steeds later worden betaald.
  2.  
  3. Die latere betaling is voor veel bedrijven uitermate lastig. Werkkapitaal komt hierdoor onder druk te staan. Bedrijven brengen elkaar zo in de problemen. Met als logisch gevolg dat de kans op wanbetaling en faillissementen toeneemt. Ook gezonde bedrijven kunnen hierdoor geraakt worden. Een grote onbetaalde factuur is een nachtmerrie voor veel ondernemers. Onze onderzoekers waarschuwen expliciet voor de toename van grote faillissementen (too big to fail bestaat niet meer).
De alsmaar oplopende faillissementen moeten voor iedereen die zakendoet binnen de metaalsector een waarschuwing zijn. De kans neemt toe dat ze met onbetaalde facturen blijven zitten. Die klap kan hard aankomen. De gevolgen zijn op te vangen met een kredietverzekering. We hebben voor elk type bedrijf een oplossing. Of een factuur wel of niet wordt betaald is dan geen zorg meer, bedrijven zijn met onze kredietverzekering zeker van hun geld. Dat biedt veiligheid en haalt onrust weg. Wij nemen het debiteurenrisico over van het bedrijf. Betalen klanten niet? Dan stellen wij het getroffen bedrijf schadeloos. Daarnaast bieden we bedrijven die bij ons een kredietverzekering afsluiten informatie over de kredietwaardigheid van hun (mogelijke) klanten. Op dagbasis analyseren wij de financiële situatie van klanten en prospecten.