Sociale risico’s stijgen wereldwijd in 2024

De sociale risico’s zijn wereldwijd vooral toegenomen door de stijgende kosten voor levensonderhoud. Ook is de kloof tussen geavanceerde economieën en opkomende markten verder vergroot. Dat blijkt uit ons rapport over Social Resilience Index (SRI).

Aan de hand van 12 indicatoren werd de economische en sociale veerkracht van 185 landen gemeten. In vergelijking met 2021 daalde de index in 2023 met 2,1 punten. Dat gemiddelde loopt ook quasi gelijk met de score van België (-2,2 punten) dat zich nog net binnen de top 20 van ‘best presterende landen’ nestelt. Denemarken piekt als beste sociaal veerkrachtig land, gevolgd door Finland en Zwitserland. Buurland Nederland treedt de top 10 binnen en kent van alle westerse economieën de hoogste verbetering. GH Luxemburg staat op 7.

Johan Geeroms, onze Directeur Risk Underwriting Benelux: “De gebruikte indicatoren voor de index variëren van politieke stabiliteit, arbeidsparticipatie, inkomensongelijkheid, naar vertrouwen in de overheid en verwachte overheidsuitgaven voor onderwijs, gezondheid, sociale zekerheid... Toenemende sociale risico’s en onrust hebben aanzienlijke gevolgen voor de economie. Mondiaal gezien is de situatie verslechterd en we denken dat deze negatieve trend doorzet.”

Johan Geeroms wijst op de volle verkiezingskalender voor 2024 en de toenemende kans op politieke onrust die de wereldeconomie ondermijnt. Sociale onrust schrikt investeerders af. In veel regio’s zien we conflicten en politieke instabiliteit toenemen. Volgend jaar gaat 75% van het mondiale bbp naar de stembus, inclusief de VS, de EU en India. Dat betekent onzekerheid en dat is nooit goed voor de economie. De kans op verstoringen en handelsbelemmeringen neemt alleen maar toe.

Stijgende prijzen voor de primaire levensbehoeften (voeding, behuizing, transportmiddelen en gezondheid) treffen dus vooral huishoudens met een laag inkomen. Dat kan de sociale onrust vergroten.

De voedselprijzen zijn in België immers aan een inhaalbeweging toe, nadat de food retail vorig jaar de hogere energie-, productie- en personeelskosten niet doorrekende aan de winkelkar van de consument. Zo gingen in 2022 de aankoopprijzen van voeding en allerhande verpakkingskosten voor de supermarkten fors omhoog. Zij rekenden dit niet voor het volle pond door.

In 2023 zijn de aankoopprijzen fors verlaagd op de internationale markten (hoewel nominaal nog relatief hoog tegenover de vooroorlogse situatie). Maar de supermarkten hebben hun verkoopprijzen niet verlaagd. Integendeel, ze hebben in 2023 een inhaalbeweging gemaakt om het gederfde margeverlies uit 2022 goed te maken.

Het fenomeen van de ‘graaiflatie’, waarbij grote bedrijven profiteren van de inflatie door hun prijzen te verhogen om zo hogere winstmarges te halen, blijft in 2024 dus als een zwaard van Damocles boven de hoofden hangen. Komt daarbij dat de mindset van mensen dermate geprogrammeerd is, dat ze verwachten dat de inflatie zal toenemen en dat alles sowieso duurder wordt.

Uit het rapport blijkt dat landen die afhankelijk zijn van voedsel- en brandstofimport, de grootste toename van sociale onrust riskeren. Het tegenovergestelde effect is te zien bij grondstoffenexporteurs zoals de Verenigde Arabische Emiraten, Qatar en Koeweit. Die stijgen flink op de index.