Blog van Marcel

Ik ben dus al jong gefascineerd geraakt door fraude en fraudebestrijding. Fraude is een onderwerp waarmee iedereen te maken kan krijgen en vroeg of laat ook daadwerkelijk te maken krijgt. Als particulier, bijvoorbeeld door de aankoop van nepproducten die nauwelijks van merkartikelen zijn te onderscheiden of door oplichting in de vorm van Marktplaatsfraude. Als overheidsinstelling, bijvoorbeeld door het ontstaan van zwartgeldcircuits waardoor te weinig belasting wordt betaald of in de vorm van subsidiefraude. Als ondernemer, bijvoorbeeld door zogeheten ‘CEO-fraude’ waarbij medewerkers van de financiële afdeling via een valse email van een nep-CEO onder tijdsdruk worden bewogen tot het overmaken van fikse geldsommen, meestal naar een buitenlandse bankrekening. Fraude door inkopers die van leveranciers een ‘kick back’ ontvangen, is net zo’n klassieker, terwijl het hacken en lamleggen van computersystemen meer iets van de laatste jaren is.

Kortom, het frauderisico is een risico waarmee eenieder rekening heeft te houden. Je wilt er niet mee te maken krijgen en door geraakt worden. Fraude veroorzaakt schade en onrust. Slachtoffers voelen zich vaak gegeneerd en schamen zich. Hadden zij de fraude kunnen of zelfs moeten voorkomen? Waarom hadden zij de frauderisico’s niet in de greep? Waren zij te goed van vertrouwen of wellicht een beetje onhandig en dom? En wat moet je doen indien je door fraude bent getroffen? Wie gaat dat onderzoeken? Waar kan ik terecht voor juridische bijstand? Moeten betrokken medewerkers worden ontslagen? Kan de schade via een advocaat worden verhaald? Bijvoorbeeld op de betrokken daders en wellicht op een accountant indien deze met zijn ogen dicht heeft gecontroleerd terwijl je deze vorstelijk hebt beloond voor diens werkzaamheden? Welke maatregelen moeten worden genomen om de organisatie te verstevigen en schade in de toekomst te voorkomen? Moet je jouw bedrijf op dit punt gaan verzekeren en welke afwegingen spelen daarbij een rol?

Inmiddels ben ik geen ‘jonge jongen’ meer, maar een oudje (56 jaar). Gepokt en gemazeld in de wereld van fraudebestrijding. Begaan met onderwerpen als corruptie, witwassen, integriteit en governance. Ik heb het vak geleerd bij de Belastingdienst en heb het geluk gehad te mogen werken bij de FIOD, waar ik kleine en grote zaken heb mogen draaien. Op het gebied van organisatie- en witteboordencriminaliteit (bijvoorbeeld BTW-fraude, beleggingsfraude en de verslaggevingsfraude bij Ahold) en de georganiseerde criminaliteit (bijvoorbeeld naar de voor drugshandel veroordeelde Surinaamse legerleider Desi Bouterse en de ‘bende van de Hakkelaar’). Daarnaast was ik meermaals onderzoeker voor de Tweede kamer (onder meer bij de Parlementaire Enquête naar de Bouwfraude, en het onderzoek naar de HBO-fraude.

Na 18 jaar Belastingdienst, waaronder 12 jaar bij de FIOD, maakte ik de overstap naar de Universiteiten waarvoor ik nog steeds werkzaam ben. Schreef diverse boeken en vele artikelen over fraude(onderzoek). Werd door rechters, curatoren en advocaten ingeschakeld als deskundige. Rapporteerde onder meer over de witwastransacties in het onderzoek naar Willem Holleeder en de vastgoedhandelaren Willem Endstra en Dirk Jan Paarlberg, en recentelijk over de rol van accountants bij Imtech. Als columnist schreef ik honderden columns op accountant.nl en schrijf al meer dan 10 jaar in het Financieele Dagblad.

Vanuit mijn achtergrond en ervaring zal ik periodiek schrijven over het onderwerp dat mij al 40 jaar boeit. Een onderwerp dat zo oud is als de weg naar Rome. Een onderwerp dat altijd actueel zal blijven en op de (lees: ook jouw) agenda moet staan. Een onderwerp dat telkens nieuwe verschijningsvormen kent. Zo is ‘greenwashing’, het zich in rapportages over duurzaamheid beter en ‘groener’ voordoen dan je als bedrijf daadwerkelijk bent, de fraude van de toekomst. Zo komen de gevaren van de crypto-industrie steeds vaker aan de oppervlakte.

Kortom: genoeg om over te schrijven. In de vorm van anekdotes, het ingaan op actuele zaken, het uitdiepen van een vaktechnisch onderwerp zoals de frauderisico-analyse of de fraudedriehoek, het ingaan op de psyche van de fraudeur, het duiden van onderzoeken naar de aard en omvang van fraude en het belichten van de (soms dubieuze) rol van de accountant.